والدین نوجوانان بارها به من گفته‌اند که دیگر نمی‌دانند چطور با فرزندشان ارتباط برقرار کنند. در اینجا 30 راه برای ایجاد اعتماد، درک، قدردانی و عشق و محبت ارائه شده است.
1. گوش دهید.
به حرف‌های فرزند نوجوانتان با دقت گوش دهید. نوجوانان اغلب مفهومی بسیار بیشتر از آنچه به زبان می‌آورند، در ذهن خود دارند. سعی کنید منظور واقعی آنها را دریابید و به لحن و زبان بدنشان توجه کنید.
2. عادت هایی ساده میان خود بسازید.
می‌توانید هر‌بار وقتی سوییچ ماشین را به فرزندتان می‌دهید، او را در آغوش بگیرید. یا همیشه یکشنبه شب‌ها برای خوردن پیتزا بیرون بروید. می‌توانید همزمان با دخترتان به آرایشگاه بروید. فعالیت‌های مورد علاقه‌ی فرزندتان را بیابید و آنها را به طور مداوم انجام دهید. به این شکل، فرزند نوجوانتان در انتظار آنها خواهد بود و به چنان موقعیت‌هایی برای ایجاد ارتباط تکیه می‌کند.
3. سنگ صبورش باشید.
اگر شما شنونده‌ی خوبی باشید، نوجوان مشکلات خود را با شما در میان خواهد گذاشت. فرزندتان از شما انتظار ندارد که به مسائل ورود کرده و مشکلات را حل کنید- این کار باعث می‌شود او احساس ضعف و وابستگی کند و در نتیجه شما را عقب می‌راند. فرزندتان از شما انتظار دارد که که به حرف‌هایش گوش کنید، و چند سوال خوب بپرسید تا او بتواند در ذهنش احساسات خود را درک کرده و بهترین راه‌حل ها را در نظر بگیرد. او پس از این مکالمه احساس می‌کند به شما نزدیک تر شده است.
4. نسبت به تکالیف سنگین مدرسه ابراز همدردی کنید.
وقتی او تمام روز را در مدرسه فعالیت می‌کرده و حال باید غروب را صرف انجام تکالیفش کند، دیدن تقدیر شما از او حالش را بهتر می‌کند. به پیشنهاد دهید که انشائش را ویرایش کنید یا تکالیف ریاضی او را بازبینی کنید. آوردن چای یا یک خوراکی، او را ذوق‌زده خواهد کرد.
5. هرروز، از نوجوانتان بپرسید روزش چطور بود.
شاید نوجوانان در برابر شما گارد داشته باشند، اما یک سوال ساده مثل مدرسه یا دورهمی چطور بود، باعث می‌شود آنها پی‌ببرند که شما تنها به دانستن نمرات و افتخارات آنها علاقه‌ندارید و دوست دارید درباره‌ی تجربیات روزمره‌ی آنها هم بدانید. سعی کنید سوالات به خصوصی بپرسید تا به جواب‌های واقعی برسید:
« نظر بقیه‌ی بچه‌های گروه نسبت به ایده‌ات چی بود؟»
«این روزها معمولا با کی نهار می‌خوری؟»
6. هر روز آنها را در آغوش بگیرید
همه و در هر سنی دائما نیاز به توجه و محبت از طرف عزیزان خود دارند. یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای نزدیک شدن به فرزندتان و حفظ ارتباط این است که آنها را در آغوش گرفته و بگویید «دوستت دارم».
7. اگر به بغل کردن علاقه ندارند، پاهایشان را ماساژ دهید.
هیچ‌کس از ماساژ پا بدش نمی‌آید؛ علاوه بر آن، این کار یک فرصت عالی برای صحبت کردنبه وجود می‌آورد.
8. در برنامه‌ها و رویداد‌های آنها شرکت کنید.
فعالیت‌های بعد از مدرسه، بخش بزرگی از زندگی نوجوانان را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل، علاقه نشان دادن به سرگرمی های محبوب آنها راه بسیار خوبی برای برقراری ارتباط است. فرصتی برای خود ایجاد کنید تا به مسابقهی مورد علاقه‌ی فرزندتان بروید و یا با او بازی کنید و از همراهی در کاری که او استعدادش را دارد، لذت ببرید. اما به یاد داشته باشید که شما برای کمک به بهتر شدن او در آنجا حاظر نشدید؛ این کار می‌تواند نوعی انتقاد به نظر آید و آنها از وقت گذراندن با شما بیزار می‌شوند. شما برای تحسین آمده‌اید. تنها بگویید: از نگاه کردن بازیت لذت می‌برم.
9. اگر حرف خوبی برای گفتن ندارید، هیچ چیز نگویید.
فرزند شما بی‌عیب و نقص نیست. او اشتباهات بسیاری مرتکب خواهد شد. اما هر چه بیشتر از آن اشتباهات حرف بزنید، او بیشتر حس می‌کند که دوستش ندارید، حتی اگر خلاف آن‌را بگویید. گاهی لازم است که پیشنهاد‌هایی برای پیشرفت او بدهید، اما می‌توانید این کار را به شکل مثبت انجام دهید. در واقع، ببینید در آن موقعیت نوجوانتان چه کاری را درست انجام می‌دهد. کدام یک باعث ایجاد عشق و انگیزه برای تلاش بیشتر در او می‌شود؟ « مرسی که فقط بعد از یک بار یادآوری کردن من ظرف‌های کثیف را از اتاقت آوردی.» یا « چه عجب بالاخره اون ظرف‌های کثیف را آوردی. باورم نمیشه چطور می‌تونی بین اون همه کثیفی زندگی کنی.» برای هر قدم در جهت درست او را تشویق کنید.
10. به او پیام بدهید
البته می‌توانید تماس هم بگیرید اما صحبت کردن با مادرش در جمع دوستانه می‌تواند برایش شرم‌آور باشد. اگر پیام بفرستید، در ارتباط خواهید بود و او هم مجبور نیست توضیح دهد که با چه کسی در حال صحبت کردن است.
11. در کنار هم با ماشین به سفری کوتاه بروید؟
بگذارید فرزندتان دی جی باشد! سلیقه‌ی نوجوانان در حال شکل‌گیری است و بسیاری از اوقات، سلیقه‌ی آنها در فیلم، کتاب یا موسیقی، بخش بزرگی از شخصیت در حال تکامل آن‌هاست. بگذارید فرزندتان انتخاب آهنگ‌ها را بر عهده داشته باشد. حتی اگر شخصا از موسیقی لذت نمی‌برید، سلیقه‌ی او در انتخاب آهنگ، می‌تواند پنجره‌ای به تفکرات و احساساتش باشد. حداقل، موضوعی برای صحبت میانتان به وجود می‌آید.
12. یک باشگاه کتاب‌خوانی خانوادگی تشکیل بدهید.
دو نسخه از رمانی که خود و فرزندتان به آن علاقه دارید، تهیه کنید. موقعیت مناسبی (مثلا حین صرف میان وعده) برای صحبت درباره‌ی داستان پیدا کنید. نظرت درباره‌ی تصمیمات شخصیت‌ها چیست؟ فکر می‌کنی آنها انتظار چنین تغییری در روند داستان را داشتند؟ می‌توانید برای کمک به دبیرستانی‌ها که سرشان شلوغ است، متن تکلیف کلاس ادبیاتشان را برای آنها بخوانید (یا بازخوانی کنید).
13. پیشنهاد تدارک یک دورهمی شام برای فرزندتان به همراه دوستانش بدهید.
... اما اجازه دهید آنها در برنامه‌ریزی برای منو و آشپزی شرکت داشته باشند. به این شکل شما نه تنها به فرزند نوجوان خود طرز آماده‌سازی چند خوراک ساده را می‌دهید که در آینده در زندگی مستقل برایش مفید خواهد بود، بلکه کمک می‌کنید او احساس کند بزرگ شده است. همچنین خواهد دید که شما به آشنا شدن با دوستانش به عنوان افرادی بالغ علاقه نشان می‌دهید.
14. بگذارید در تعطیلات و گردش‌های خانوادگی، یکی از دوستانش را به همراه بیاورد.
در نگاه اول ممکن است این کار او را از گذراندن وقت با خانواده دور کند، اما واقعیت این است که با دیدن دوستان او و تعاملات آنها، می‌توانید فرزندتان را بهتر بشناسید. اصولا حاصلش بحث‌هایی جذاب‌تر خواهد بود.
15. با هم ورزش کنید.
اگر فرزندتان به ورزش کردن علاقه دارد، از او بخواهید که با هم تمرین کنید. اگر او وقتش را با بسکتبال بازی کردن در حیاط پشتی می‌گذراند، بروید و با او همراه شوید؛ حتی اگر سال‌هاست که بسکتبال بازی نکردید.
16. با هم فیلم یا برنامه‌های هفتگی تلویزیون را تماشا کنید.
ذرت بو داده بیاورید و مدتی را با فرزندتان به بیکاری بگذرانید! انتخاب فیلم را به اختیار او بگذارید. سعی نکنید این کار را به یک مراسم هر پنج‌شنبه تبدیل کنید. در این صورت، او فکر می‌کند قصدتان دور کردنش از دورهمی‌های دیگر است. یک فرصت مناسب غروب جمعه است؛ زمانی که فرزندتان بعد از پایان تکالیف بسیار، آماده‌ی استراحت قبل از شروع هفته‌ی تحصیلی بعدیست.
17. کار‌های خانه را در کنار فرزندتان انجام دهید تا بتوانید با او وقت بگذرانید.
نوجوانان همیشه لزوما متوجه وقت و تلاش لازم برای نگهداری از خانه نمی‌شوند. خود من پیش از آن که زندگی شخصی خود را داشته باشم، اصلا متوجه این سختی نشدم. جمله‌ای مثل:« وای هر دوی ما روزی بسیار سخت طولانی داشتیم، اگر با کمک هم این ظرف ها را بشوییم، کار خیلی سریع تر پیش می‌رود و زودتر می‌توانیم استراحت کنیم.» کاملا عادلانه خواهد بود. هر چه بیشتر به نوجوانان دستور دهید که کاری را انجام دهند و بیانی منفیانه داشته باشید، احتمال مقاومت آنها بیشتر خواهد بود.
18. با هم کار جدیدی را تجربه کنید.
به اشتراک گذاری تجربه‌ای جدید با فرزندتان، راهی بسیار خوب برای عادی‌سازی شرایط میان شماست.
19. با همدیگر خوش بگذرانید.
شما و فرزند نوجوانتان باید راه‌هایی پیدا کنید که از بودن با‌هم لذت ببرید. فرزندتان لزوما فکر نمی‌کند کاری که می‌خواهید انجام دهید لذت بخش است؛ به همین دلیل، شما باید به آنچه با نظرش جذاب است دقت کنید و او را در این کار همراهی کنید. خوش گذراندن با هم، این احتمال را زیاد می‌کند که فرزندتان بخواهد با شما صحبت کند.
20. از نوجوان بخواهید تا به شما چیزی یاد دهد.
نوجوانان دوست دارند بزرگ‌تر از سن خود دیده شوند. چه کاری بیشتر از آموختن چیزی به والدین، می‌تواند نشان دهنده‌ی بلوغ باشد؟ باورتان نمی‌شود چقدر از دانسته‌های فرزندتان برای شما تازگی خواهد داشت. بله، بسیاری از آن مربوط به مسائل الکترونیک و شبکه‌های اجتماعی است. اما ممکن است او در مدرسه هم مطالبی آموخته باشد که برای شما جذاب باشد؛ پس اجازه دهید بگوید امروز چه چیزی درباره‌ی همینگوی و یا امپراطوری روم یاد گرفته است.
21. طبیعت گردی کنید.
به دور از صفحه‌نمایش ها و تلفن‌های همراه، جایی که می‌توانید قدم زده و با هم گپ بزنید.
22. با هم برای تماشای مسابقه بلیط بگیرید.
تشویق کردن تیم محبوبتان در کنار هم، چه در برد و باخت آن، باعث نزدیکی شما خواهد شد. نشستن بر روی سکوهای ورزشگاه هم حس به خصوصی دارد و زمان زیادی برای صحبت به شما خواهد داد.
23. با هم داوطلب بشوید.
نوجوانان علاقه دارند که تغییر مثبتی در دنیا ایجاد کنند و می‌خواهند ببینند که توانایی این کار را دارند. همراهی شما با آنها در چنین تصمیماتی برای آنها بسیار با ارزش خواهد بود.
24. در شبکه‌های اجتماعی به آنها پیشنهاد دوستی بدهید.
باید قول بدهید که زیر مطالب آنها کامنت نگذارید و فقط آنها را لایک کنید. صفحه‌ی فرزندتان روزنهی بسیار خوبی به دنیای اوست؛ به شرطی که واکنشی بیش از حد نسبت به آنچه می‌بینید، نشان ندهید.
25. آنها را با خواهر/برادر/فامیل/ دوستانش مقایسه نکنید.
مقایسه کردن، یک راه قطعی برای دور‌کردن و به سطوح آوردن فرزندتان از شماست. نوجوانان ترجیح می‌دهند که حس کنند فردی مستقل، با توانایی‌های خاص و مخصوص به خود هستند. قابلیت‌هایی که شما به رسمیت می‌شناسید و آنها را تحسین می‌کنید؛ حتی اگر برادر او از بازیکن بیسبال بهتری باشد و یا دوستش نمرات بهتری در مدرسه کسب کرده باشد.
26. به آنها آزادی کافی بدهید.
اگر دلیل به خاصی ندارید، نیازی نیست مانند رادار دائما مراقب فرزندتان باشید. حقیقت این است که تجربه‌ی اشتباهات خودتان، بخش مهمی از بزرگ شدن است. من به هیچ‌وجه توصیه نمی‌کنم که بگذارید فرزندتان به یک دورهمی ناسالم برود، اما رفتن به میهمانی یا قرار ملاقات یک بخش معمولی از زندگی نوجوانان است. نگرانید؟ ابتدا آرامشتان را حفظ کنید. سپس به فرزندتان بگویید که می‌دانید نگرانی شما بیش از حد بوده و فقط به کمی اطمینان خاطر از جانب آنها نیازمندید. بنشینید و سوالاتی درباره‌ی برنامه‌ی او بپرسید تا نگرانی‌هایتان برطرف گردد. ( آیا در آنجا فرد بزرگسالی حواسش به شما هست؟ اگر بچه‌های دیگر نوشیدنی الکلی داشتند یا مواد مصرف می‌کردند، تو چکار می‌کنی؟ اگر احساس خستگی یا کلافگی کردی و دلت می‌خواست دنبالت بیایم در حالی که می‌دانی من تو را به هیچ وجه تنبیه نمی‌کنم، چه می کنی؟)
27. با فرزند نوجوانتان درباره‌ی دوستی و روابط با جنس مخالف صحبت کنید.
والدین باید بدانند که نوجوانان این نسل هر چه زودتر به اطلاعات و تجربیات جنسی دست پیدا می‌کنند. بجای محدود کردن، با آنها درباره‌ی روابط عاشقانه و روابط جنسی امن صحبت کنید. از آنها بخواهید تا در اولین فرصت که راحت هستند، دوست دختر/پسر خود را با شما آشنا کنند (برخی علایق گذرا هستند و شاید احتیاجی نباشد او را ملاقات کنید). هر چه بیشتر چنین اتفاقاتی را نادیده بگیرید، احتمال درگیری فرزند شما با روابط و عادات جنسی ناسالم بیشتر خواهد شد که عواقب جدی در زندگی زناشویی آینده‌ی او خواهد داشت.
28. تنبیه‌های سنتی را فراموش کنید.
در عوض، از سوءرفتار یا قضاوت نادرست فرزندتان فرصتی برای نزدیک شدن به او ایجاد کنید و به او کمک کنید تا نگرشی درست داشته باشد. وقتی فرزندتان اشتباهی می‌کند، با او صحبت کنید و گوش بدهید! اکثر مواقع، وقتی نوجوانی بدخلقی می‌کند، به دلیل آن است که او با نوعی آشفتگی احساسی مواجه است. ریشه یابی مشکل و سپس به او در جهت یافتن راه حل مناسب برای روبرو شدن با احساسات خود بسیار مفید تر از آن است که در را به رویش ببندید و به او اجازه‌ی ابراز خود را ندهید.
29. به آنها یادآوری کنید که چقدر اهمیت دارند.
نیاز نیست آنها را با تعریف و تمجید بمباران کنید. همین که گاهی اوقات به یادشان بیاورید که چقدر به شخصیت منحصر به فردشان افتخار می‌کنید، همواره اعتماد به نفس آنها را تقویت کرده و روابط میان شما را محکم‌تر می‌کند. تنها از موفقیت‌های بزرگشان تعریف نکنید. اگر دیدید با ممارست بر روی مسئله‌ای کار می‌کنند و حتی به مشکل برخورده‌اند، باز هم به آن توجه کنید و از تلاش و بردباری آنها تمجید کنید.
30. تحت هر شرایطی، بی چون چرا عشق بورزید.
راه‌های زیادی وجود دارد که رابطه‌ای سالم و بر پایه‌ی اعتماد با نوجوان خود شکل دهید، اما مسیر هر فرد متفاوت از دیگریست. از آنجا که شما نمی‌توانید نقشه‌ی زندگی فرزندتان را به او بدهید و زندگی برای هیچ نوجوانی بدون موانع نخواهد بود، به یاد داشته باشید که اولین هدف شما به عنوان والدین، حمایت بی چون و چرا از فرزندتان، با وجود هر گونه اشتباهی است.
«وقتی کاهو می‌کارید، اگر خوب رشد نکند، تقصیر را از کاهو نمی‌بینید. بلکه به دنبال دلایل این مشکل می‌گردید. شاید کود بیشتری بخواهد، یا آب و یا نور خورشید کمتر. حال آن که وقتی مشکلی با دوستان یا خانواده‌ی خود داریم، تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازیم. اگر ما بدانیم که چطور از آنها مراقبت کنیم، آنها هم به مانند کاهو بهتر رشد خواهند کرد. سرزنش کردن و تلاش برای متقاعد کردن دیگری با استفاده از بحث و بهانه، هیچگونه اثر مثبتی ندارد. این تجربه‌ی من است: بدون سرزنش، توجیه، مجادله و تنها با درک و فهم. اگر شما درک کنید و درک خود را نشان دهید، خواهید توانست عشق بورزید. و شرایط تغییر خواهند کرد.»
- ثیچ نات هان
پی‌نوشت:
• این مطلب با عنوان 30 ways to stay connected with your teen در وبسایت ahaparenting منتشر شده و با عنوان «30 راه برای حفظ ارتباط با فرزند نوجوانتان» توسط سینا میرمبینی ترجمه شده است. وب سایت راهنما آکادمی آن را در تاریخ 1 اردیبهشت 1400 با همان عنوان منتشر کرده است.
