هوش میان فردی به توانایی یک فرد در برقراری ارتباط موثر با دیگران گفته می‌شود، و به استعداد افراد در فهمیدن انگیزه‌ها و رفتارهای انسان‌های دیگر ربط دارد. به عبارت دیگر هوش میان فردی به معنی کنار آمدن با دیگران است.
کلید کنار آمدن با انسان‌های مختلف این است که اول روی آنها و واکنش‌های آنها تمرکز کنیم و سپس روی خودمان. هوش میان فردی نیازمند داشتن مهارت‌های میان فردی است که باید بدانیم که کِی و در تعامل با چه کسی باید آنها را به کار ببریم. نتیجه‌ی چنین تعاملی این است که هم شما و هم طرف مقابلتان احساس راحتی زیادی می‌کنید و هردوی شما به خواسته‌هایتان می‌رسید.
شخصی که هوش میان‌فردی بالایی دارد با قشرهای مختلف مردم ارتباط برقرار می‌کند، و روابط مفید و موثری با دیگران دارد. چنین فردی در موقعیت‌های مختلف مدبرانه رفتار می‌کند و حتی می‌تواند از عهده‌ی موقعیت‌های پراسترس و تنش‌زا بر بیاید. برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد، افراد باید قادر باشند که دیگران را درک کنند و بدانند که چطور باید احساسات، عقاید و تمایلات خودشان را به شیوه‌ای قاطعانه اما نه توهین آمیز بیان کنند.
اما شخصی که هوش میان فردی بالایی ندارد، به سختی با مردم ارتباط برقرار می‌کند. نمی‌تواند روابط خوبی با دیگران داشته باشد، ممکن است مهارت‌های گوش دادن ضعیفی داشته باشد و یا ممکن است زمان کافی برای ساختن ارتباط موثر صرف نکند. ممکن است قادر نباشد بفهمد در ذهن و احساس سایر افراد چه می‌گذر و متوجه حالت‌های آنها نشود، ممکن است در موقعیت‌های مختلف بسیار خام و ناپخته رفتار کند، ممکن است در مواقعی که تعارضی پیش می‌آید وحشت کنند و به دیگران حمله کند و نقدهای تندی از آنها بکند، ممکن است خجالتی باشد و یا ممکن است مقابل دیگران از اعتماد به نفس کافی برخوردار نباشد.
همه‌ی ما دوست داریم که روابط میان‌فردی خوب و هماهنگی داشته باشیم و با آدم‌های اطرافمان به خوبی کنار بیاییم، اما مردم گاهی، به خصوص هنگام مواجه شدن با تعارضات و دشواری در تعامل با دیگران، بیشتر تمایل دارند که طرف مقابلشان را سرزنش کنند و کمتر به سهم و نقش خودشان در بهبود شرایط و کیفیت روابط می‌اندیشند. اما برخی از نگرش‌ها و رفتارها وجود دارند که می‌توانند به شما در بهبود این توانایی کمک کنند:
منعطف باشید
همه‌ی ما می‌دانیم که انسان‌ها با یکدیگر متفاوت‌اند. تفاوت‌های فیزیکی به سادگی قابل رویت است و ما به راحتی متوجه تفاوت در وزن، قد، رنگ چشم و ... می‌شویم. برخی از ویژگی‌های شخصیتی نیز به سادگی قابل رویت‌اند مثل: منطقی/ احساسی بودن، سرد و بسته/ گرم و پذیرا بودن، موقر و آراسته/ شلخته بودن.
اما ویژگی‌های دیگری وجود دارند که سخت تر متوجه آنها می‌شویم: اینکه آیا شخصی انگیزه‌مند است یا خیر، ارزش‌‌های شخصی او چیست، چقدر انسان درستکاری است، چقدر به عدالت اهمیت می‌دهد و ... برای اینکه تفاوت بین افراد را متوجه شوید اول از همه دنبال موارد واضح تر بگردید. شخص مقابلتان چه کاری را اول از همه انجام می‌دهد؟ موقع صحبت کردن روی چه چیزهایی تاکید می‌کند؟ سبک تعاملی او چگونه است؟ آدم پرخاشگری است؟ آدم نرم و ملایمی است؟ آدمی است که بیشتر روی واقعیات تمرکز دارد؟ برای دانستن این‌ها تلاش کنید که خوب مشاهده کنید که چه باورها، هیجانات و ارزش‌هایی پشت کلمات او پنهان است. برای اینکه به خوبی با انسان‌های مختلف کنار بیایید باید بیاموزید که به تفاوت‌های آنان دقت کنید، و بیاموزید چطور با آنها مطابق این تفاوت‌ها تعامل کنید، و بیاموزید که سبک شخصی آنها را بپذیرید و سعی در عوض کردن آنها نداشته باشید.
رویکرد مناسبی مطابق با مدل و نیازهای شخص مقابلتان اتخاذ کنید
آیا مدل شما طوری است که تعاملات اجتماعی را راحت می‌کند یا خیر؟ افرادی که سطح خیلی پایینی از هوش میان فردی را دارند، معمولا مغرور، بی‌احساس و آدم‌های فاصله دار و سردی به نظر می رسند. معمولا به دیگران کم توجه می‌کنند و معمولا احساس طرد شدن، تضعیف شدن و خشم می‌کنند. چنین افرادی دائما در حال ارائه‌ی جواب، راه حل، نتیجه گیری و دیکته کردن هستند و خوب به دیگران گوش نمی‌دهند و واکنش‌های تند و تیزی از خود بروز می‌دهند. اگر شما دوست ندارید که چنین باشید، سعی کنید که بیاموزید تا مردم را درک کنید و بفهمید. در موقعیت های مختلف خودتان را به جای طرف مقابل بگذارید و فکر کنید بهترین کاری که می‌توانید در آن موقعیت انجام بدهید چیست.
یخ را بشکنید
سه دقیقه‌ی ابتدایی مکالمه بسیار مهم و حیاتی هستند، چرا که جو کلی ارتباط شما را تعیین می‌کنند. تاثیر اولیه‌ای که میگذارید مهم است. بنابراین باز و دوستانه باشید، کاری کنید که طرف مقابلتان احساس راحتی کند. در نشان دادن سازگاری و حسن تفاهم پیشقدم باشید. خوب گوش کنید، صحبت کنید و خوب درک کنید. افرادی که چنین رویکردی دارند معمولا به انواع مختلفی از اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند چرا که هم باعث می‌شوند دیگران نسبت به آنها بازتر باشند و هم خودشان نیز بازتر و پذیرا ترند.
به جای قضاوت سریع سعی کنید که شنونده‌ی بهتری باشید
افرادی که مهارت‌های میان فردی خوبی دارند در شنیدن بسیار خوب هستند. آنها به خوبی گوش می‌دهند تا طرف مقابلشان را بفهمند و سپس پاسخ مناسب را مطابق اطلاعاتی که کسب کرده‌اند انتخاب و نشان می‌دهند. چنین افرادی سخن طرف مقابلشان را قطع نمی‌کنند، وقتی چیزی را متوجه نمی‌شوند سوال‌هایی که باعث روشن شدن ماجرا شود می‌پرسند، سریعا قضاوت نمی‌کنند، و برای اینکه درک خودشان را از طرف مقابل نشان دهند موقع شنیدن حرف‌هایش سرشان را تکان می‌دهند و گاهی جملات طرف مقابلشان را تکرار می‌کنند که بگویند به او گوش می‌دهند.
اگر می‌خواهید علاقه‌ی حقیقی خود را به طرف مقابل نشان دهید، سعی کنید ارتباط غیرکلامی خود را مدیریت کنید
افرادی که سطح بالایی از هوش میان فردی دارند به نظر راحت و باز و ریلکس می‌‌رسند. لبخند می‌زنند، آرام هستند و ارتباط چشمی خود را با طرف مقابل حفظ می‌کنند، هنگام صحبت کردن طرف مقابل سرشان را تکان می‌دهند و حالت بدنی باز و پذیرایی دارند. موقع صحبت کردن با سرعت مناسب و آهنگ مطلوبی حرف می‌زنند. و از خیلی سریع یا خیلی محکم حرف زدن پرهیز می‌کنند و از کلمات قلمبه سلمبه استفاده نمی‌کنند. همینطور این افراد مراقب سیگنال‌هایی که ممکن است نشاندهنده‌ی عدم علاقه‌ی آنها به طرف مقابل باشد پرهیز می‌کنند؛ مثل نگاه کردن به ساعت یا رفتارهایی که نشان دهد سرشان شلوغ است.
قدم اول را بردارید حتی اگر کمرو هستید
آیا حس می‌کنید اعتماد به نفس کافی ندارید؟ آیا عقب می‌ایستید و اجازه می‌دهید همیشه دیگران قدم اول را بردارند؟ از واکنش مردم می‌ترسید؟ از مهارت‌های اجتماعی خود مطمئن نیستید؟ می‌خواهید کمرو به نظر نرسید با وجود اینکه از درون دارید می‌لرزید؟ قدم اول را بردارید و اولین فردی باشید که سلام می‌دهد! تماس چشمی را حفظ کنید، اولین سوال را بپرسید، برای خود هدف گزاری کنید تا مردم را در موقعیت های مختلف بشناسید، کشف کنید که چه اشتراکاتی با آنها دارید. در تعاملات اجتماعی تا جای ممکن پیش قدم شوید. دقت کنید که آیا به سختی چیزی که تصور می‌کردید بود یا نه، و آیا هیچ کدام از اتفاقات بدی که منتظرش بودید افتادند یا نه. تنها راهی که دیگران متوجه کمرو بودن شما می‌شوند این است که به آنها این را از طریق رفتارهایتان نشان دهید. دقت کنید ببینید افرادی که کمرو نیستند چه کارهایی می‌کنند که شما نمی‌کنید و سعی کنید آن کارها را تمرین کنید.
اگر به دلیل شرایط ناچار به تعامل با اشخاصی هستید که علاقه‌ای به آنها ندارید سعی کنید نگرشی بی طرفانه و خنثی اتخاذ کنید
در چنین موقعیتی درباره‌ی نقاط قوت طرف مقابل و چیزهایی که ممکن است با هم در اشتراک داشته باشید فکر کنید. سعی کنید قضاوت نکنید، خوب گوش دهید، و سوال بپرسید، همانطور که قبلا با هر شخص دیگری برخورد می‌کردید با این اشخاص نیز برخورد کنید. شخصی که از بیرون شما را مشاهده می‌کند نباید قادر باشد که بفهمد آیا شما دارید با دوستتان صحبت می‌کنید یا کسی که از او خوشتان نمی‌آید. می‌توانید کمتر حرف بزنید و بیشتر سوال کنید اما از نقد های تند و تیز بپرهیزید.
حتی اگر مورد انتقاد قرار گرفتید، سعی کنید که تنش را برطرف کنید
وقتی مورد حمله قرار می‌گیرید چه می‌کنید؟ یا وقتی که کسی از شما خوشش نمیاید؟ یا وقتی همه عصبانی و ناراحت هستند؟ در چنین شرایطی بگذارید آنها خشم و ناراحتیشان را بیرون بریزند، و بگذارید کمی آرام تر شوند. اما خودتان وارد این بازی نشوید. گوش بدهید، سوالاتی که به شفاف شدن موقعیت کمک می‌کنند بپرسید، بپرسید که چه کمکی می‌توانید بکنید؟ از موقعیت طرف مقابل برای نشان دادن اینکه شما شرایط را می‌فهمید استفاده کنید، اما واکنش نشان ندهید. قضاوت نکنید. منتظر بمانید تا صحبتش را تمام کند. وقتی شخص مقابلتان موضع سختی می‌گیرد او را طرد نکنید. از او بپرسید که چرا چنین می‌کند و انگیزه‌ی پشت این کار چیست و چه چیزی باعث این اتفاق شده است؟ شخص را از مشکل جدا کنید. سعی کنید خونسرد بمانید حتی اگر طرف مقابل خونسردی خود را از دست داده باشد.
همدلی را تمرین کنید
یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود هوش میان‌فردی این است که همدلی را تمرین کنید. به عبارتی تمرین کنید که خود را جای دیگران بگذارید. تعامل با دیگران آسان نیست اگر که نتوانید دنیا را از نقطه نظر آنها ببینید. اگر در ارتباط گرفتن با کسی مشکل دارید سعی کنید که برای لحظاتی خود را جای او بگذارید و چیزها را از نقطه نظر آنها ببینید. هر کس داستان منحصر به خودش را دارد و هرکس مشکلات و سختی‌ها خودش را دارد. اگر خود را جای دیگران بگذارید قادر خواهید بود که آنها را به طور عمیق تری درک کنید.
سعی کنید عضوی فعال در گروه‌ها باشید
در زندگی روزمره ما عضو گروه‌های مختلفی هستیم. مثل گروه‌های درسی و یا ورزشی. و یا حتی گروه خانواده.
در اینجا به چند راهکار برای عضو فعالی از یک گروه بودن اشاره می‌کنیم:
از مشارکت و همکاری سایر اعضای تیم قدردانی کنید
هر موقع که به کمک نیاز دارید درخواست کمک کنید
از اینکه سرگروهی را به عهده بگیرید نترسید
سعی کنید نیازها و خواسته های هم گروهی های خود را پیش بینی کنید
