احساسی طبیعی و سالم است در درون هر انسانی؛ با اینکه خوشایند نیست اما راهی است که بدن در مورد وجود یک مشکل به ما اخطار میدهد که ما از چیزی ناراحت هستیم و باعث میشود حرفهایی بزنیم و کارهایی بکنیم که در حالت آرامش هرگز انجام نمیدهیم.
نشانههای خشم
نشانههای جسمی: ارتباط چشمی ثابت و پرنفوذی دارد. صدای بلندی دارد و ممکن است داد بزند.
نشانههای رفتاری: احساسات و خواستههای خود را بهگونهای بیان میکند که گویی سایر نظرات غیرمنطقی و احمقانه است. نیاز، نظرات و خواستههای دیگران را نادیده میگیرد. خود را بزرگ و ترسناک نشان میدهد.
نشانههای هیجانی: اغلب بعد از رفتار خشن وقتی پیروز میشود، حس چیره شدن دارد. اما بعد از آن، از بابت آزار دادن دیگران احساس پشیمانی و گناه و یا تنفر از خود دارد.
نشانههای شناختی: کاهش تمرکز، اشتغال ذهنی با حرف یا رفتار طرف مقابل، خودگوییهای منفی، سرزنش طرف مقابل، تحریفهای شناختی مثل بزرگنمایی و افکار بایددار.
دلایل برانگیخته شدن خشم
دلایل بیرونی: به مجموعه عواملی مربوط میشود که موجب برانگیخته شدن خشم در فرد میشود و این عوامل به جهان بیرونی فرد برمیگردد و معین و مشخص هستند. مانند پایمال گشتن حقوق، بیحرمتی، آسیب یا از دست رفتن دارایی، درگیریهای زناشویی و ... .
دلایل درونی: گاهی هیچ عامل بیرونی مشخصی وجود ندارد که سبب ایجاد خشم شده باشد. معمولا چنین خشمی ناشی از دنیای درونی فرد است. خشم ناشی از انتظارات نابهجا از خود و دیگران، خشم ناشی از احساس مقصر بودن و ... .
برخی راههای اشتباه ابراز خشم
افراد ممکن است با یکی یا بیش از یکی از این راهها بهشکل نادرست خشم خود را ابراز کنند:
سرکوبی: پس از تجربهی خشم فرد سعی میکند خشم خود را به فراموشی سپرده و یا در خود بریزد.
سرزنش کردن: شخص فرد دیگری را مقصر میداند.
منفجرشونده: فرد کنترلش را از دست میدهد شروع به داد زدن و پرت کردن اشیا و ناسزا گفتن میکند.
تحقیر کردن: رفتارهای زننده انجام دادن و حرفهای طعنهآمیز و ناراحتکننده گفتن.
گریستن: خشمی که تخلیهی هیجانی و کلامی نگشته خود را بهصورت گریه ظاهر میسازد.
راههای مدیریت خشم
وقفه ایجاد کنید:
1) یعنی از موقعیتی که در آنجا عصبانی شدهاید دور شوید. پس از ترک محل، شما آرامتر میشوید و میتوانید بهتر فکر کنید. و راه حلهای بهتری پیدا کنید.
2) یک لیوان آب بنوشید.
3) روی یک تکه کاغذ نقاشی کنید.
به چیزهای خوب و مثبت فکر کنید: وقتی ما دچار خشم میشویم، اولین فکری که به ذهنمان میرسد فکرهای منفی و ناراحتکننده است. فکرهای مثبت در درون شما احساس بهتری ایجاد میکنند.
نکته: زمانیکه دچار خشم میشوید اگر این سوالات را از خودتان بپرسید کمکتان میکند:
به نظر میرسد داری عصبانی میشوی. چه افکار منفیای در سرت هست؟
چه فکرهایی میتواند باعث شود احساس بهتری داشته باشی؟
اگر جای افکار منفی را با افکار آرامشبخش جابهجا کنید، کمکم احساس بهتری پیدا خواهید کرد.
خشمتان را به روش درست تخلیه کنید:
1)یکی از راههای سوزاندن انرژی خشم، فعالیت بدنی سریع است.
2)روشهای آرام کردن از طریق تنفس آرام و از راه بینی دم، و بازدم از دهان.
3) حرکات کششی.
4) آهسته ضربه زدن.
تفاوت پرخاشگری و جراتمندی
هدف از پرخاشگری کنترل رفتار دیگران با ایجاد ترس است. برای فرد پرخاشگر نظرات و دیدگاهها و اهداف و خواستههای دیگران بیمعنی و احمقانه است.
رفتار خشن در کوتاه مدت شاید موثر باشد ولی در بلندمدت غیرموثر است.
معمولا بعد از ابراز خشونت، احساس قدرت و توجیه بهسرعت کمرنگ میشود و جای آن را احساس گناه بهواسطهی رنجاندن دیگران، شرم به خاطر عدم توانایی در روبهرو شدن به شکل منطقی با موقعیت و مردم و کاهش اعتماد به نفس خواهد گرفت.
هدف از رفتار جراتمندانه تبادل صادقانهی خواستهها و تمایلات و احترام به خود و دیگران است. قطعا راهی برای ارتباط برقرار کردن وجود دارد بیآنکه باعث نادیده گرفتن خواستههای خودمان، پدر و مادر، معلم و ... شود.
ما باید این درک را داشته باشیم که مسئول رفتار خود هستیم و خودمان تصمیم میگیریم که چه کاری را انجام دهیم و درک میکنیم دیگران(خواهر، برادر، دوستان و ...) هم مسئول رفتار خودشان هستند و سعی نمیکنیم کنترل آنها را بهدستگیریم. میتوانیم افکار و خواستههای خود را مطرح کنیم بدون اینکه از دیگران انتظار داشته باشیم در مقابل ما تسلیم شوند.
ثبت کلمه عبور خود را فراموش کردهاید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.